Nazywana królową jesieni, pojawia się na stołach nie tylko przy okazji strojów na Halloween. Ten sezonowy produkt znalazł swoje zastosowanie w kuchni – zarówno w formie dania głównego, przystawki, jak i deseru. Z jego udziałem można stworzyć całą gamę różnorodnych potraw, które rozgrzeją nas w chłodnie dni. To właśnie dynia posiada wiele walorów smakowych i jeszcze więcej właściwości zdrowotnych. Sprawdź oryginalne przepisy z dyni i poczuj prawdziwy smak jesieni na talerzu!
Co można zrobić z dyni? Kuchenne inspiracje
Jesienią na stołach króluje dynia. Ten sezonowy produkt znalazł swoje zastosowanie zarówno jako dekoracja do domu i ogrodu, jak i składnik wielu pysznych dań. Ta jednoroczna roślina obejmuje aż 20 gatunków, jednak w Polsce najczęściej hoduje się odmianę olbrzymią i zwyczajną. Na sklepowych półkach można spotkać jednak dynię piżmową, makaronową, muszkatołową, prowansalską, masłową i Hokkaido. Każda odmiana charakteryzuje się wyjątkowym kształtem i kolorem – od barwy pomarańczowej po intensywnie zieloną.
Pytanie nasuwa się samo: co zrobić z dyni i jak wykorzystać ją w swojej kuchni? To proste! Z jej pomocą można stworzyć zupy typu krem, a także może być dodatkiem do risotto, makaronów, deserów, a nawet…kawy! Dynia to uniwersalne warzywo mające setki zastosowań w kuchni. Jej łagodny smak sprawia, że idealnie komponuje się z potrawami na słono i słodko.
Dlaczego do diety warto włączyć potrawy z dyni?
Po potrawy z dyni warto sięgnąć nie tylko ze względu na walory smakowe, ale i właściwości zdrowotne. Dynia to skarbnica witamin: A, C, E, K i tych z grupy B. Co więcej, obfituje w żelazo, wapń, potas, magnez i fosfor. Warzywo jest lekkostrawne i niskokaloryczne – miąższ ma wartość energetyczną około 30 kcal/100, dlatego dynia cieszy się dużym zainteresowaniem również wśród osób, które chcą zrzucić zbędne kilogramy.
Dynia wykazuje również działanie lecznicze, wspomagając pracę niektórych narządów. Jak to sezonowe warzywo wpływa na zdrowie?
- soki i przeciery z dyni mają działanie moczopędne, co znalazło swoje zastosowanie przy leczeniu schorzeń nerek i układu krążenia,
- warzywo poprawia przemianę materii,
- dynia wpływa korzystnie na spadek cholesterolu i glukozy we krwi, zmniejszając ryzyko zachowania na cukrzyce i poprawia profil lipidowy osób, które borykają się z podwyższonym cholesterolem,
- surowa lub gotowa dynia pomaga likwidować zaparcia, a także pomaga w profilaktyce leczenia otyłości,
- sezonowe warzywo działa stymulująco na wydzielanie żółci oraz wspiera pracę wątroby,
- dynia zawiera również beta-karoten, chroniący przed wolnymi rodnikami.
Przepisy z dyni, które warto znać
Zupa dyniowa z mlekiem kokosowym
Składniki:
- dynia – 1 mała sztuka, moja ulubiona odmiana to Hokkaido- można ją jeść ze skórką,
- cebula/szalotka – 1 szt,
- czosnek – 1-2 ząbki,
- mleko kokosowe – 1 szklanka,
- oliwa – 2 łyżki,
- pasta curry – 1-2 łyżeczki, do smaku,
- sól – do smaku,
- grzanki, listki tymianku – do podania, opcjonalnie.
Sposób przygotowania:
- Dynię pokrój okrój w szerokie „księżyce”, skrop oliwą i zapiekaj 20 minut w temp. 200°C- do miękkości, po czym obierz ze skórki i pokrój.
- Jeśli używasz dyni odmiany hokkaido, po prostu pokrój ją w dużą kostkę i upiecz do miękkości- ta odmiana nie wymaga już obierania.
- Na oliwie zeszklij drobno posiekaną szalotkę i czosnek, podlej odrobiną wody, dodaj dynię, wymieszaj.
- Składniki zalej wodą/bulionem- tylko tyle, by przykryć warzywa. Przypraw wg. gustu pastą curry i gotuj kilka minut.
- Dolej mleczko kokosowe, doprowadź do wrzenia.
- Zupę zmiksuj na gładki krem, przypraw do smaku solą, ewentualnie jeszcze pastą curry (dla lubiących ostre dania). W razie konieczności, jeśli zupa jest zbyt gęsta, dodaj nieco więcej wody i wymieszaj. Podawaj z grzankami, posypane listkami tymianku.
Zupa z mleczkiem kokosowym będzie szybka w przygotowaniu i rozgrzewająca. Dynia dostarczy witamin, a mleczko kokosowe zapewni wyższą wartość energetyczną posiłku – stanie się on bardziej sycący. Zupę można przyprawić na bardziej pikantną, co korzystnie wpłynie na przemianę materii.
Risotto z dynią i kurkami
Składniki:
- dynia – hokkaido, 300 g,
- ryż – arbiorio, 300 g,
- bulion – ok.750 ml,
- cebula – 1 szt,
- grzyby – kurki, ok. 2 szklanek,
- świeży tymianek – kilka gałązek,
- parmezan – 4 łyżki, tarty,
- masło – 1 łyżka,
- oliwa – 3 łyżki,
- sól, pieprz – do smaku.
Sposób przygotowania:
- Na patelni rozgrzej masło, podsmaż grzyby z dodatkiem tymianku, przypraw do smaku i odstaw.
- Na dużą patelnię wlej oliwę, zeszklij na niej drobno posiekaną cebulę, dodaj pokrojoną w kostkę dynię (jeśli to gatunek ‘hokkaido’, może pozostać ze skórką). Smaż kilka minut.
- Dorzuć ryż, dokładnie wymieszaj. Dolej szklankę ciepłego bulionu, wymieszaj. Gdy ryż wchłonie cały płyn, dolej kolejną porcję bulionu. Powtarzaj, az zużyjesz cały bulion, a ryż uzyska kremową konsystencję, nie będzie przy tym rozgotowany (ok. 15-20 min). Zdejmij z ognia i dodaj parmezan. Dopraw do smaku.
- Na każdą porcję ryżu nałóż wcześniej usmażone kurki, posyp świeżo mielonym pieprzem i listkami tymianku. Możesz je dodatkowo skropić oliwą.
Co można zrobić z dyni? Danie mocno sezonowe, w którym zarówno dynia jak i kurki pojawiają się w tym samym okresie, co oznacza wykorzystanie bardzo świeżych produktów. Danie sprawdzi się dla wegetarian, ale również osoby jedzące mięso mogą je dodać do potrawy. Dzięki połączeniu dyni i kurek dostarczymy ogromną ilość witamin z gr. B, beta-karotenu oraz beta-glukanow i wit. D.
Hummus z dynią
Składniki:
- 1 puszka 400 g ugotowanej ciecierzycy lub 400 g ugotowanej ciecierzycy,
- 1 szklanka puree z pieczonej dyni,
- 1 łyżka oliwy extra vergine,
- 1 łyżka masła orzechowego lub tahini,
- 1/2 ząbka czosnku,
- przyprawy: 1 łyżeczka przyprawy curry, 1/2 łyżeczki kminu rzymskiego, 1/2 łyżeczki płatków chili, 1/2 łyżeczki kurkumy, sól i pieprz,
- do dekoracji np. pestki dyni, curry, płatki chili, oliwa.
Sposób przygotowania:
- Przygotować ciecierzycę, zachować kilka łyżek zalewy z puszki lub wodę z gotowania. Przygotować puree z pieczonej dyni, ostudzić. Puree z dyni odcisnąć w gazie, aby było jak najbardziej gęste.
- Ciecierzycę włożyć do pojemnika blendera, dodać oliwę i zacząć miksować. Można dodać 1 – 2 łyżki zalewy z ciecierzycy, aby łatwiej się miksowało.
- Gdy ciecierzyca będzie już zgrubnie rozdrobniona dodać przygotowane puree z dyni, masło orzechowe lub tahini, obrany czosnek, przyprawy, doprawić solą i pieprzem. Miksować na gładką konsystencję.
- Przełożyć do miseczki lub do pojemnika i udekorować np. pestkami dyni, przyprawą curry, płatkami chili, na koniec skropić oliwą.
Połączenie dyni i ciecierzycy będzie doskonałym źródłem białka roślinnego. Dodatkowo pochodząca z ciecierzycy wysoka zawartość błonnika nierozpuszczalnego w wodzie, zadba o zdrowie naszych jelit – dzięki niemu mogą czyścić się z toksyn i resztek pokarmowych zalegających w jelitach. Przyprawy zawarte w daniu rozgrzeją nasz organizm.
Marmolada dyniowo-pomarańczowa
Składniki:
- 1 kg dyni,
- 2 pomarańcze,
- sok z 3 cytryn,
- 40 g kawałek korzenia imbiru,
- 700 ml wody,
- 700 g cukru lub 300 g słodzika naturalnego,
- laska cynamonu lub 1/3 łyżeczki mielonego,
- 5 goździków.
Sposób przygotowania:
- Dynię umyć, pokroić na 3 – 4 kawałki, obrać obieraczką do warzyw, usunąć nasiona. Pokroić w ok. 1,5 cm kostkę, włożyć do dużego garnka.
- Pomarańcze wyszorować, następnie pokroić na kawałeczki (najpierw na pół, później połówki na cienkie plasterki, skórkę na krótsze kawałeczki). Dodać do dyni. Wycisnąć sok z cytryn i wlać do garnka.
- Dodać obrany i drobno starty (bez kłączy) imbir. Wlać wodę, wymieszać i zagotować. Dodać cynamon i goździki. Zmniejszyć ogień i gotować bez przykrycia przez ok. godzinę na umiarkowanym ogniu, od czasu do czasu zamieszać.
- Po tym czasie dynia powinna być już miękka, a nawet się rozpaść (zależy od gatunku). Wsypać cukier, wymieszać i ponownie zagotować. Gotować przez ok. godzinę w międzyczasie od czasu do czasu zamieszać. Na koniec marmolada ma być gęsta, kleista, ale cukier nie może się skarmelizować.
- Gorącą marmoladę nałożyć do słoiczków, zakręcić i odstawić do góry dnem do całkowitego ostudzenia. Potem odwrócić i schować do spiżarki.
Marmolada z dyni i pomarańczy będzie źródłem witaminy C (szczególnie ważnej w okresie przeziębieniowym). Jest to naturalny zamiennik dżemów lub marmolad kupowanych w sklepie. Dodatek cynamonu oraz goździków pozytywnie wpłynie na metabolizm, oraz wzmocni nasz układ odpornościowy.
Pumpkin Spice Latte
Składniki:
- mleko (1 szklanka),
- espresso (1 porcja),
- puree dyniowe (2 łyżki),
- miód (1-2 łyżeczki),
- cynamon (1/2 łyżeczki),
- imbir mielony (1/4 łyżeczki),
- goździki (3 sztuki),
- gałka muszkatołowa (1/4 łyżeczki).
Sposób przygotowania:
- Do rondelka wlać mleko, dodać przyprawy, puree z dyni oraz miód. Gotować na małym ogniu aż na powierzchni pojawią się małe bąbelki. Nie doprowadzać do wrzenia!
- Ciepłe mleko przecedzić przez sitko, aby pozbyć się grudek.
- Gotowe mleko spienić za pomocą elektrycznego spieniacza lub blendera ręcznego. W domowych warunkach można też pominąć ten krok i cieszyć się równie pyszną kawą bez pianki.
- Do mleka dolać przygotowane espresso. Jeśli nie macie dostępu do ekspresu czy kawiarki, równie dobrze sprawdzi się kawa rozpuszczalna rozrobiona w 30 ml wrzątku.
Dyniowa kawa będzie nie tylko przyjemnym jesiennym akcentem, ale również bombą witaminową. Miód posiada wiele cennych mikroskładników tj. potas, fosfor, żelazo, wapń, magnez. Połączenie cynamonu, goździków, imbiru i gałki muszkatołowej rozgrzeje organizm, będzie działać przeciwzapalnie i poprawi trawienie.
Zapoznaj się z podanymi przepisami z dyni i korzystaj z dobrodziejstwa, jakimi są dary jesieni. Rozgrzewające dania i przekąski wpiszą się w gust Twoich bliskich, a także dostarczą im niezbędnych witamin i składników odżywczych, które będę wspierać system odpornościowy.
Zobacz również, w jakie witaminy na jesień warto się zaopatrzyć.
