Zmagasz się ze zdiagnozowaną chorobą Hashimoto albo widzisz u siebie jej objawy i chcesz lepiej zrozumieć specyfikę tego rodzaju zapalenia tarczycy? Na czym polega walka układu odpornościowego z organizmem, czym jest Hashimoto, jakie mogą być jego przyczyny i jak dbać o siebie w kontekście diety, by zapobiec dalszemu rozwojowi choroby?
Hashimoto – co to? Jak rozumieć tę chorobę?
Choroba Hashimoto została po raz pierwszy odkryta i opisana w 1912 roku, a więc już sto lat temu, przez doktora Hakaru Hashimoto. Chorobę tę definiuje się jako przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy na tle autoimmunologicznym. Co to oznacza w praktyce? W przebiegu Hashimoto układ odpornościowy działa na szkodę organizmu: produkuje przeciwciała wyniszczające komórki tarczycy: anty-TPO (przeciwko peroksydazie tarczycowej) oraz anty-TG (przeciwko tyreoglobulinie). Taki stan ostatecznie prowadzi do niekorzystnych zmian w obrębie tarczycy, które powinny wzbudzić nasz niepokój. Pojawiają się nacieki limfocytarne, gruczoły tarczycy ulegają zmniejszeniu, a to z kolei powoduje niedoczynność tarczycy – organ nie jest w stanie produkować odpowiedniej ilości hormonów tarczycy. Zatem dla Hashimoto przyczyn w obrębie organizmu należy szukać przede wszystkim w nieprawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego.
Choroba Hashimoto – objawy w różnych stadiach
Pamiętaj, że chorobę Hashimoto można zdiagnozować nawet zanim zacznie dawać wyraźne objawy, dlatego tak ważne są badania profilaktyczne, np. USG tarczycy czy badanie poziomu jej hormonów. Hashimoto rozwija się zazwyczaj powoli, dlatego masz dużo czasu na wychwycenie niepokojących objawów, obserwuj siebie uważnie!
Hashimoto – przyczyny. Co zwiększa ryzyko zachorowania?
- czynniki genetyczne – badacze wyodrębnili kilka konkretnych genów, których obecność pokrywa się z występowaniem Hashimoto. Przyczyny zachorowania mogą wiązać się więc z obciążeniem genetycznym – ryzyko zapadnięcia na Hashimoto wzrasta, jeśli z chorobą borykają się członkowie Twojej rodziny.
- płeć – wyraźnie rysuje się przewaga zachorowań u kobiet niż u mężczyzn. Do zachorowania na Hashimoto przyczyniają się:
- procesy zapalne po porodzie,
- zjawisko inaktywacji chromosomu X,
- mikrochimeryzm płodowy.
Ostatni z czynników polega na występowaniu komórek płodowych w tkankach matki, które transportowane są przez krew w czasie ciąży. Jest to czynnik wyzwalający proces autoagresji układu immunologicznego.
- czynniki środowiskowe – można do nich zaliczyć infekcje wirusowe oraz bakteryjne, a także zanieczyszczenie środowiska, w tym powietrza. Najbardziej problematyczne w kontekście Hashimoto są przyczyny takie jak:
- PCB,
- WWA,
- tlenek węgla,
- niektóre leki,
- nikotynizm,
- nadmierna podaż jodu,
- niedostateczna podaż jodu,
- niedobory witaminy D3.
Czy jeśli dotyczy Cię wyłącznie jeden z powyższych czynników, oznacza to, że prawdopodobieństwo zachorowania na Hashimoto jest bardzo wysokie? Z każdym kolejnym wzrasta, ale do rozwoju choroby dochodzi dopiero na skutek nałożenia się kilku czynników predysponujących. Dlatego jeśli ktoś w Twojej rodzinie choruje na Hashimoto, obserwuj swój organizm, badaj się regularnie i dbaj o zdrowie, jednak nie panikuj. Odpowiednią profilaktyką łatwo wychwycisz chorobę w początkowych stadiach rozwoju.
Choroba Hashimoto – objawy, które powinny zwrócić Twoją uwagę
W chorobie Hashimoto objawy najczęściej pokrywają się z tymi właściwymi dla niedoczynności tarczycy, ponieważ jest ona skutkiem agresji autoimmunologicznej organizmu. Zastanów się, czy dotyczą Cię poniższe objawy:
- wzrost masy ciała,
- spadek energii,
- przewlekłe zmęczenie,
- niższa tolerancja zimna,
- problemy z pamięcią i koncentracją,
- nadmierne wypadanie i łamliwość włosów,
- zaburzenia płodności,
- zaparcia,
- bolesne i nieregularne miesiączki,
- niekorzystne zmiany emocjonalne (większe ryzyko depresji),
- spowolnienie pracy serca,
- zmiana głosu na ochrypły i niższy,
- bóle stawów,
- bóle mięśni,
- czasem można zaobserwować występowanie woli.
Czy u każdego objawy będą takie same?
Niekoniecznie. Pamiętaj, że w Hashimoto objawy mogą się różnić w zależności od:
- stanu tarczycy,
- współwystępowania innych chorób,
- czasu trwania choroby.
Czym jest Hashimoto w praktyce? O czym pamiętać w kontekście diety?
Tak jak w przypadku większości chorób, także w Hashimoto powinniśmy unikać pewnych nawyków oraz składników diety. Mowa tu na przykład o takich aspektach jak:
- nadmierna ilość soli – jeśli zmagasz się z Hashimoto, zwróć uwagę na ilość soli dodawanej do potraw. Mowa tu zarówno o posiłkach, które gotujesz samodzielnie, jak i o tych, które jesz np. na wyjściach. Pamiętaj, że posiłki w restauracjach często są mocno dosalane po to, by lepiej smakowały. Warto ograniczyć (a najlepiej całkowicie wyeliminować) słone przekąski: solone orzeszki, krakersy, paluszki, chipsy;
- nadmierna podaż kalorii – warto zadbać o to, by nie dostarczać organizmowi nadmiaru kalorii w ciągu dnia i nie przejadać się. Zwracaj uwagę na swój próg sytości, inaczej możesz przyczynić się do pogorszenia objawów oraz zwiększenia stanu zapalnego w organizmie, który sprzyja rozwojowi wielu dodatkowych chorób i zmniejsza odporność organizmu;
- produkty wysoko przetworzone – są to często produkty bardzo kaloryczne, o niskiej wartości odżywczej. Zawierają za to duże ilości składników, z którymi przy objawach Hashimoto nie powinno być Ci po drodze: oczyszczoną mąkę pszenną, tłuszcze nasycone, cukry proste czy sole. Unikaj więc fast-foodów, ciast, smażenia na głębokim tłuszczu.
- słodycze i słodkie napoje – unikaj ich ze względu na kaloryczność i zawartość cukru;
- alkohol , margaryny twarde i utlenione oleje roślinne – to produkty sprzyjające rozwojowi stanów zapalnych, przez co może zwiększać objawy choroby;
- tłuste mięsa i wędliny – to źródła nasyconych kwasów tłuszczowych, których powinieneś unikać;
- związki wolotwórcze (goitrogenne) – występują w produktach takich jak: kapusta, soja, brukselka, kalafior, brokuły, orzechy arachidowe. Pamiętaj, że obróbka termiczna neutralizuje większość związków goitrogennych, nie musisz więc całkowicie unikać wymienionych powyżej produktów.
Co oprócz tego?
- Stosuj się do innych zaleceń dietetycznych: jeśli została u Ciebie stwierdzona nietolerancja laktozy – unikaj produktów zawierających mleko krowie; jeśli jest u Ciebie stwierdzona celiakia – nie spożywaj produktów, które zawierają gluten (pszenica, żyto, jęczmień). Pamiętaj jednak, że eliminacja tych produktów powinna odbywać się wyłącznie po diagnozie i konsultacji lekarskiej. Inaczej może doprowadzić do niepotrzebnych niedoborów w organizmie (wapnia, witamin z grupy B).
- Jeśli przyjmujesz na czczo leki na Hashimoto, zwróć koniecznie uwagę na to, co jesz na pierwszy posiłek dnia. Lepiej unikaj w śniadaniu następujących produktów ze względu na to, że ograniczają wchłanianie lewotyroksyny:
- produkty bogate w wapń, np. nabiał;
- kawa;
- grejpfruty i papaje (także soki);
- produkty wysokobłonnikowe, np. siemię lniane.
