Ciąża to szczególny czas, w którym w organizmie kobiety dochodzi do wielu zmian. Pod wpływem działania hormonów zmienia się nie tylko wygląd zewnętrzny przyszłej mamy, ale również jej fizjologia i stan psychiczny. Dodatkowe objawy mogą napotkać kobiety chorujące na różnego rodzaju przewlekłe choroby tarczycy – np. limfocytarne zapalenie tarczycy. Hashimoto w ciąży to temat, który z pewnością wymaga zgłębienia i stałej opieki endykronologa i ginekologa. Podpowiadamy, na co uważać i jaki wpływ na rozwój płodu może mieć ta jednostka chorobowa. Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu!
Choroba Hashimoto a planowanie ciąży
Warto mieć na uwadze, że Hashimoto to choroba przewlekła, w której dochodzi do upośledzenia układu odpornościowego. Nie ma jednoznacznej przyczyny, która odpowiadałaby za pojawienie się przeciwciał tarczycowych w organizmie kobiety. Należy jednak pamiętać, że przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy może dawać objawy podobne do innych jednostek chorobowych, dlatego przy okazji badań profilaktycznych warto rozszerzyć diagnostykę o choroby tarczycy. Jest to szczególnie ważne w przypadku kobiet, które planują zajść w ciążę. W tym miejscu warto poznać zależność między pracą hormonów a płodnością. Rozregulowanie pracy gruczołu tarczycowego może bowiem wiązać się z zaburzeniami miesiączkowania oraz spadkiem libido. Choroba Hashimoto może więc powodować zaburzenia owulacji i negatywnie wpływać na II fazę cyklu menstruacyjnego.
Rozregulowana gospodarka hormonalna musi być wsparta odpowiednio dobranymi środkami farmakologicznymi. Warto być jednak świadomym tego, że w wielu przypadkach, przy wyrównaniu poziomu hormonów tarczycy za pomocą leków, znacznie łatwiej jest zajść oraz utrzymać ciążę.
Hashimoto a ciąża – możliwe zagrożenia
Nieleczona choroba Hashimoto może stanowić poważne zagrożenie zarówno dla zdrowia dziecka jak i matki. Przed planowaną ciążą bardzo ważne jest, aby wykonać badania hormonalne, m.in.: poziom TSH, FT3 i FT4 oraz przeciwciała przeciwtarczycowe Anty TPO i Anty TG. W chorobie Hashimoto mamy do czynienia ze spadkiem poziomu hormonów tarczycy.
W czasie ciąży zwiększa się na nie zapotrzebowanie, dlatego, że są one niezbędne do prawidłowego rozwoju mózgu i układu nerwowego u dziecka.
Tarczyca u dzieci wytwarza się dopiero po około 13 tygodniu ciąży i do tego czasu płód korzysta z tego, co znajduje się we krwi matki, dlatego wszelkie niedobory hormonów tarczycy w ciąży mogą skutkować obniżonym poziomem intelektualnym u dziecka.
Hashimoto w ciąży może przyczyniać się do:
- poronienienia,
- niskiej masy urodzeniowej dziecka,
- stanu przedrzucawkowego.
Przed konsekwencjami może uchronić przyjmowanie w ciąży lewotyroksyny – syntetycznego hormonu tarczycy. Należy zwrócić również uwagę na suplementację jodem. Odpowiednia ilość tego pierwiastka jest niezbędna do syntezy T3 i T4. Kobieta w ciąży powinna być pod stałą opieką lekarzy, a do 26. tygodnia włącznie wykonywać przynajmniej raz w miesiącu kompleksowe badania tarczycy.
Poza regularnymi badaniami w czasie ciąży należy prowadzić również samoobserwację organizmu i zwrócić szczególną uwagę na objawy, które mogą wskazywać na pogorszenie pracy tarczycy:
- senność,
- problemy z koncentracją,
- suchość skóry,
- wypadanie włosów,
- wahanie nastroju,
- uczucie ciągłego zmęczenia i osłabienia,
- zaparcia, biegunki.
Objawy, jakie daje choroba Hashimoto, nie są jednoznaczne, a w początkowej fazie choroby mogą nie występować. Ich nasilenie zależy od tego, jak bardzo rozregulowana jest gospodarka hormonalna.
Warto mieć na uwadze, że rola diety w chorobie Hashimoto jest nieoceniona. Ciąża u kobiet z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy stwarza szczególną potrzebę zadbania o prawidłowy sposób żywienia i właściwą suplementację.
Zalecenia żywieniowe dla kobiet w ciąży z Hashimoto
Dieta kobiet w ciąży z chorobą Hashimoto powinna być bogata w cynk, magnez, witaminy z grupy B, cholinę, której główne źródła pokarmowe stanowią produkty pochodzenia zwierzęcego: mięso i jaja. Pewne jej ilości można znaleźć również produktach roślinnych: nasionach roślin strączkowych, nasionach sezamu, brukselce. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zalecenia żywieniowe dla kobiet w ciąży z Hashimoto. Zapraszamy do zapoznania się z listą rzeczy, o których warto pamiętać:
- 5 zbilansowanych posiłków – ważne jest, aby spożywać posiłki w równych odstępach czasowych około 3-4 godzin
- Nawodnienie – należy wypijać min. 1,5-2litry wody dziennie (ilość zależna jest od masy ciała)
- Korzystanie z produktów wysokiej jakości, nieprzetworzonych.
- Ze względu na towarzyszące Hashimoto problemy z gospodarką węglowodanową ograniczenie produkty o wysokim indeksie glikemicznym
- Błonnik pokarmowy – przy spowolnionym metabolizmie odpowiednia ilość błonnika to bardzo ważny aspekt zdrowej diety. Jego źródłem są nieoczyszczone produkty zbożowe, warzywa i owoce.
- Zdrowe tłuszcze– kwasy omega 3 działają przeciwzapalnie. Należy zadbać, aby w diecie pojawiały się takie produkty jak np. łosoś, pstrąg, oleje roślinne, olej lniany.
- Goitrogeny- warzywa wolotwórcze (m. in. kapusta, kapusty, brokuł kalafior, brukselka, jarmuż szpinak) można spożywać po obróbce termicznej, która powoduje obniżenie niepożądanych substancji w danym produkcie.
- Nadwrażliwość na gluten występują u osób z chorobami tarczycy częściej niż u osób zdrowych. Eliminacja tych produktów powinna być potwierdzona diagnozą oraz skonsultowana z dietetykiem i lekarzem, ponieważ mimo potencjalnej szkodliwości glutenu, to właśnie produkty zbożowe z tym składnikiem stanowią źródło wielu witamin i składników mineralnych oraz białka. Źródłem glutenu są produkty zbożowe takie jak m.in. pszenica, żyto, jęczmień i mogą one występować w wielu produktach, nie tylko piekarniczych.
- Suplementacja – w przebiegu Hashimoto może wystąpić konieczność podaży selenu, witaminy D, cynku jodu. Należy ją skonsultować z lekarzem prowadzącym.
Ciąża a Hashimoto to głośno omawiany temat w ostatnich latach. Warto mieć na uwadze, że kobieta chorująca na schorzenia tarczycy powinna być pod stałą kontrolą lekarską, a także na bieżąco wykonywać niezbędne badania diagnostyczne. Kluczową kwestią jest również farmakoterapia i stosowanie się do zaleceń żywieniowych, a to wszystko w trosce o prawidłowe wydzielanie hormonów i zdrowie mamy i dziecka.
