Podwyższony cukier w ciąży. Jaką dietę dla ciężarnych zastosować?

W czasie ciąży w organizmie kobiety zachodzą liczne zmiany. U przyszłych mam można zaobserwować pojawiającą się cukrzycę ciążową, pomimo braku problemów z gospodarką węglowodanową przed ciążą. Zaburzenie to występuje u około 10% ciężarnych. W większości przypadków do uregulowania glikemii wystarczy odpowiednio wdrożony i zbilansowany jadłospis. Podpowiadamy, jaką dietę na podwyższony cukier w ciąży warto wdrożyć i jak poradzić sobie z tą przypadłością!

Wysoki cukier w ciąży – przyczyny

Główną przyczyną powstawania cukrzycy ciążowej jest insulinooporność wywołana hormonami, które odpowiedzialne za podtrzymanie ciąży i płodu, zmniejszają wrażliwość na działanie insuliny. W rezultacie mózg wysyła sygnał do trzustki o konieczności produkowania większej ilości hormonu niż przed ciążą. Nie każdy organizm jest w stanie pokryć zwiększone zapotrzebowanie na insulinę, czego efektem jest nieprawidłowy poziom cukru we krwi. Jedną z przyczyn ciąży cukrzycowej może być również znaczny przyrost masy ciała w pierwszym trymestrze.

O cukrzycy ciążowej mówimy wówczas gdy po raz pierwszy została zdiagnozowana w ciąży. Hiperglikemia, czyli podwyższony poziom cukru we krwi, to częste powikłanie u kobiet w ciąży. W tym szczególnym czasie dochodzi do zmian w metabolizmie węglowodanów, dlatego tak ważne jest, aby kobiety dbały o siebie i swój sposób żywienia. Przy niewystarczającej kompensacji naturalnie zachodzących procesów w ciąży oraz niewłaściwym sposobie odżywiania, często rozwija się cukrzyca ciążowa.  Kobieta z cukrzycą ciążową powinna być objęta opieką nie tylko lekarza, ale również dietetyka. 

Jak rozpoznać cukrzycę ciążową?

• Na pierw­szej wi­zy­cie (za­le­ca­ne przed 10. ty­go­dniem cią­ży) le­karz lub po­łoż­na zbie­ra wy­wiad z pa­cjent­ką. U pa­cjen­tek ni­skie­go ry­zy­ka cu­krzy­cy cią­żo­wej zle­ca się wy­ko­na­nie ba­da­nia po­zio­mu glu­ko­zy na czczo.
• Nor­ma glu­ko­zy na czczo u ko­bie­ty w cią­ży jest inna niż poza cią­żą i wy­no­si do 92 mg/dl.
• Je­że­li ko­bie­ta ma wy­nik w nor­mie to ko­lej­nym ba­da­niem bę­dzie OGTT (do­ust­ny test ob­cią­że­nia glu­ko­zą 75 g) po­mię­dzy 24. a 26. ty­go­dniem cią­ży.
• Je­że­li wy­nik glu­ko­zy jest po­wy­żej 92 mg/dl, a mniej­szy niż 126 mg/dl to na­le­ży już na tym eta­pie cią­ży pa­cjent­ce za­le­cić OGTT. (Uwa­ga! Je­że­li to OGTT wyj­dzie w nor­mie to i tak pa­cjent­ka musi mieć dru­gi raz wy­ko­na­ne OGTT po­mię­dzy 24. a 26. ty­go­dniem!)
• Je­że­li wy­nik glu­ko­zy na czczo bę­dzie po­wy­żej 126 mg/dl, a po­ni­żej 200 mg/dl to na­le­ży wy­ko­nać po­now­nie ozna­cze­nie glu­ko­zy na czczo. Przy po­now­nym wy­ni­ku po­wy­żej 126 mg/dl na­le­ży roz­po­znać cu­krzy­cę cią­żo­wą. Je­że­li po­now­ny wy­nik jest po­mię­dzy 92 mg/dl, a 126 mg/dl to trze­ba nie­zwłocz­nie wy­ko­nać u pa­cjent­ki OGTT.
• Je­że­li wy­nik glu­ko­zy na czczo bę­dzie po­wy­żej 200 mg/dl to na­le­ży bez do­dat­ko­wych ba­dań roz­po­znać u pa­cjent­ki cu­krzy­cę cią­żo­wą i roz­po­cząć le­cze­nie.

Dieta na podwyższony cukier w ciąży – jak ją skomponować?

Aby poradzić sobie z podwyższonym poziomem cukru w ciąży, w większości przypadku wystarczy zastosowanie odpowiedniej diety. Do jej głównych założeń zalicza się:

• ograniczenie cukrów prostych: posiłki powinny składać się z węglowodanów złożonych,
• komponowanie zbilansowanych posiłków składających się z białka, tłuszczy, węglowodanów złożonych,
• regularne spożywanie posiłków (przerwy między poszczególnymi posiłkami powinny wynosić 3-4 godziny),
• ograniczenie spożywania owoców, soków owocowych czy mleka,
• dieta powinna dostarczać odpowiedniej ilości energii, tak, aby zapewnić optymalny przyrost masy ciała względem BMI i tygodnia ciąży,
• dieta powinna składać się z 6 posiłków: 3 głównych posiłków i 3 przekąsek – ostatnią przekąskę należy spożywać przed snem. 
• należy unikać produktów wysokoprzetworzonych, w tym produktów wysokooczyszczonych: pszenne pieczywo, makarony, biały ryż – warto je zastąpić produktami z pełnego ziarna,
• warto komponować dietę w taki sposób, aby zawierała różnokolorowe warzywa i aby były spożywane również na surowo,
• dbanie o odpowiednią ilość produktów będących źródłem białka, zarówno zwierzęcego oraz roślinnego.
• w diecie należy również ograniczyć tłuszcze nasycone (tłuste mięso, wędliny, tłuste produkty mleczne), zastępując je wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi omega-3 i omega-6 (np. ryby, awokado, siemię lniane, oleje roślinne, orzechy, pestki),

Zaleca się, aby kobieta z cukrzycą ciążową samodzielnie kontrolowała glikemię, nie tylko na czczo, ale również po posiłkach. Należy dążyć do wartości glikemii, jakie występują u osób zdrowych. W ten sposób minimalizujemy ryzyko powikłań cukrzycy ciążowej dla dziecka. Należy pamiętać o tym, że wysoki cukier w ciąży może stanowić zagrożenie dla rozwoju płodu, ponieważ dziecko może urodzić się z dużą masą urodzeniową, powyżej 4000 g, co określa się mianem makrosomii. Cukrzyca ciążowa może być też prognostykiem do rozwoju cukrzycy typu 2 u kobiet po porodzie. Aby jej uniknąć, przyszłe mamy powinny pilnować masy ciała, wyeliminować z diety węglowodany proste oraz prowadzić aktywny tryb życia. 

Aby unormować podwyższony cukier w ciąży, należy wdrożyć odpowiednią dietę, która będzie zapobiegać wyrzutom insuliny. Zalecenia dietetyczne dla kobiet z cukrzycą ciążową są tak naprawdę tożsame z zaleceniami ogólnymi – należy pamiętać o tym, że istnieje grupa pokarmów, które warto wykluczyć ze swojej diety. Kluczową rolę odgrywa tutaj również umiarkowany ruch i monitorowanie poziomu cukru za pomocą glikometru. 

Należy pamiętać, że wysoki cukier w ciąży to przypadłość, która powinna być kontrolowana przez lekarza. Nie bez znaczenia jest tutaj również rola dietetyka. Zbilansowane, pełnowartościowe posiłki i rozpiska potraw na dany dzień z niskim indeksem glikemicznym może ułatwić kontrolowanie wahań glikemii. Jeśli szukasz gotowych rozwiązań, to z pomocą przychodzi pyszna i urozmaicona dieta pudełkowa LOW IG, czyli wariant szyty na miarę Twoich potrzeb. 

Na naszym blogu zdradzamy również, na czym polega dieta ciążowa i co powinna obejmować.