To pytanie często przychodzi na myśl osobom chcącym wykluczyć ze swojego jadłospisu wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego. Dieta wegańska jest dietą bezmięsną, która – w przeciwieństwie do diety wegetariańskiej – nie zawiera nawet jaj i mleka. Czy taka dieta może być w stu procentach zdrowa?
Dieta wegańska – zdrowa czy nie?
Jeżeli chcemy dowiedzieć się więcej na temat diety wegańskiej, to z jednej strony atakuje nas bezkrytyczne podejście do tego sposobu żywienia, które mówi, że dieta wegańska ratuje życie, a rezygnując z mięsa i innych produktów pochodzenia zwierzęcego od razu poczujemy się lepiej, zaś z drugiej strony pojawia się wiele wątpliwości odnośnie jej negatywnego wpływu na zdrowie. Jak w przypadku każdej innej diety, musimy spojrzeć na sprawę obiektywnie. Ciężko porównać ze sobą dwie diety. Nie można powiedzieć, że ten styl odżywiania jest zdrowy, a inny nie lub odwrotnie. Wszystko zależy od składu diety, proporcji pomiędzy różnymi jej składnikami i energetyczności oraz indywidualnego zapotrzebowania organizmu na konkretne składniki odżywcze.
Faktem jest, że osoby, które jedzą mięso i nabiał, w tym także wegetarianie, mają większą dowolność w wyborze produktów, z których mogą czerpać niezbędne wartości odżywcze. Jednak okazuje się, że o dziwo wegetarianie i weganie mają w swojej diecie mniej niedoborów niż mięsożercy, co może wynikać z tego, że przeważnie posiadają większą wiedzą na temat żywienia, bardziej zwracają uwagę na właściwe zbilansowanie diety i zróżnicowanie składników, w ich diecie jest więcej warzyw i owoców. Można więc stwierdzić, że dieta wegańska może być zdrowsza od diety mięsożercy, który na przykład na obiad najczęściej je mięso z frytkami i keczupem. Ponadto modyfikacja żywienia polegająca na uwzględnianiu w jadłospisie wyłącznie produktów pochodzenia roślinnego może skutkować korzystnymi zmianami w organizmie, m.in. może prowadzić do zmniejszenia poziomu cholesterolu oraz obniżenia ryzyka wystąpienia nadciśnienia. Warto również zauważyć, że weganie i wegetarianie zwykle uważniej wybierają produkty spożywcze, rezygnując z tych, które zawierają konserwanty, sztuczne barwniki i aromaty czy inne szkodliwe dodatki do żywności. Częściej także szukają żywności ekologicznej oraz stawiają na potrawy lekkostrawne o wysokiej przyswajalności składników odżywczych. Do tego unikają jedzenia w przypadkowych miejscach oraz ograniczają używki. Są też bardziej aktywni fizycznie. Zwykle po prostu żyją zdrowiej.
Zastanawiając się nad dietą wegańską, trzeba jednak wziąć pod uwagę rozważania dotyczące bezpieczeństwa diety wegańskiej, a dokładnie ryzyko wystąpienia niedoborów określonych składników odżywczych, mineralnych i witamin, które mogą przyczynić się do powstania różnych problemów ze zdrowiem.
Wege-minusy, czyli zagrożenia wegetarianizmu
Bycie weganinem oznacza rezygnację z pokarmów, takich jak mięso, jaja, sery, mleko, a także, według niektórych wegan, innych produktów pochodzenia zwierzęcego, jak na przykład miód. Wpływ diety wegańskiej na zdrowie stanowi przedmiot szeregu badań naukowych. W wielu aspektach dieta pozbawiona produktów pochodzenia zwierzęcego ma korzystny wpływ na zdrowie, ale każda nieprawidłowo zbilansowana dieta wiąże się z ryzykiem wystąpienia niedoborów pokarmowych oraz tzw. chorób dietozależnych. W związku ze stosowanymi ograniczeniami żywieniowymi, weganie są narażeni na niższą podaż pewnych składników odżywczych, szczególnie kwasów omega-3, witaminy D, cynku, żelaza, wapnia, witaminy B12, a w niektórych przypadkach także białka. Niedobory tych składników odżywczych niosą za sobą ryzyko wystąpienia niedokrwistości megaloblastycznej, krzywicy, osteoporozy, niedożywienia białkowego, woli tarczycowych, zaburzeń neurologicznych, zaburzeń miesiączkowania oraz biegunek. Możliwe jest także niedostarczenie wystarczającej wartości energetycznej i niekontrolowany spadek masy ciała.
Z pewnością dieta wegańska nie będzie całkowicie zdrowa, jeśli przejdziemy na nią nieprzygotowani i będziemy sięgać po przypadkowe produkty roślinne. Wnioski są takie, że jeśli mamy zamiar w najbliższym czasie przejść na dietę wegańską i całkowicie wykluczyć z jadłospisu mięso i pozostałe produkty pochodzenia zwierzęcego, najlepiej udać się do dietetyka, który doradzi jak zdrowo uzupełniać wyeliminowane produkty lub skorzystać z profesjonalnego cateringu dietetycznego w wersji wegańskiej. Warto też pogłębiać swoją wiedzę na temat żywienia, aby nauczyć się jak odpowiednio komponować posiłki na diecie wegańskiej, by dostarczyć swojemu organizmowi wszystkich składników potrzebnych do procesów metabolicznych.
