PCOS czyli zespół policystycznych jajników to choroba endokrynologiczna, z którą może zmagać się nawet co piąta kobieta w wieku rozrodczym. Może ona prowadzić do zaburzeń metabolicznych, miażdżycy a nawet do niepłodności. Jakie są objawy tej choroby? Jaka dieta jest zalecana przy PCOS? Zapraszamy do lektury naszego artykułu!
Jak rozpoznać PCOS?
Diagnostyki PCOS dokonuje się na podstawie kryteriów rotterdamskich.
Może zostać stwierdzone przez lekarza, kiedy u pacjentki występują co najmniej dwie z trzech charakterystycznych dolegliwości:
- zaburzenia cyklu miesiączkowego (nieregularne miesiączki, brak owulacji)
- hipergonadyzm (nadmierne owłosienie i/lub podwyższony poziom testosteronu we krwi)
- policystyczne jajniki w badaniu USG
Oprócz wyżej wymienionych objawów, przy PCOS może pojawiać się również trądzik, łysienie typu męskiego oraz inne współwystępujące zaburzenia, takie jak insulinooporność, czy zespół metaboliczny.
PCOS – leczenie
Leczenie farmakologiczne powinno być dobrane przez lekarza na podstawie dolegliwości oraz potrzeb konkretnej pacjentki.
Dieta to kolejny istotny element leczenia zespołu policystycznych jajników. Właściwie dobrana dieta przy PCOS łagodzi nasilenie objawów choroby, a także zmniejsza ryzyko wystąpienia innych zaburzeń i nadwagi. Dzięki dobrze zbilansowanej diecie możliwa jest znaczna poprawa funkcji rozrodczych, jak również samopoczucia.
PCOS często sprzyja nadmiernej masie ciała, a także może w pewnym stopniu utrudniać odchudzanie. Z tego względu przy PCOS dieta nabiera jeszcze większego znaczenia.
Dieta przy PCOS – najważniejsze zasady
Odżywianie przy zespole policystycznych jajników powinno mieć charakter prozdrowotny i być dopasowane do indywidualnych preferencji. Co jeść przy PCOS? Dobrze sprawdzają się założenia diety śródziemnomorskiej lub diety DASH, które bazują na dużej ilości warzyw i owoców oraz produktów pełnoziarnistych. W przypadku kobiet z nadmierną masą ciała, dieta powinna uwzględniać również deficyt energetyczny.
Makroskładniki w diecie przy PCOS:
1. Białko
Powinno stanowić 15-25% całkowitej wartości energetycznej diety. Należy wybierać chude mięsa (kurczak indyk), ryby, nasiona roślin strączkowych i chudy nabiał. Na diecie redukcyjnej warto zaplanować wyższą ilość białka, ponieważ zwiększa ono uczucie sytości
2. Węglowodany
Węglowodany według zaleceń powinny stanowić 45-65% wartości energetycznej całej diety. Kluczowe jest, aby węglowodany pochodziły ze źródeł pełnoziarnistych, do których należą: pieczywo żytnie, makarony pełnoziarniste oraz kasze. Jest to bardzo istotne z uwagi na zwiększone odczuwanie sytości i obniżone uwalnianie insuliny. Ponadto konieczne jest zminimalizowanie ilości cukru w diecie przy PCOS.
3. Tłuszcze
Zapotrzebowanie na tłuszcze wynosi od 20 do 30%. Korzystne będą kwasy wielo i jednonienasycone, którego źródłami są tłuste ryby, orzechy, awokado, oliwa z oliwek, olej rzepakowy, słonecznikowy. Warto w miarę możliwości ograniczyć tłuszcze nasycone poniżej 10% energetyczności diety. Najwięcej znajdziemy ich w produktach odzwierzęcych.
Składniki mineralne:
Zapotrzebowanie na składniki i mineralne przy PCOS jest zbliżone do zapotrzebowania osoby zdrowej, dlatego zbilansowana dieta obfitująca w warzywa i owoce jest być pod tym względem wystarczająca.
Indeks glikemiczny:
Przy PCOS dość często pojawiają się zaburzenia insulinowe, dlatego spożywane posiłki nie powinny gwałtownie podnosić poziomu glukozy we krwi. W tym celu warto poznać pojęcie indeksu glikemicznego oraz ładunku glikemicznego, a także wybierać węglowodany złożone i produkty o wysokiej zawartości błonnika.
Ponadto warto pamiętać o poniższych zasadach:
- produkty bardziej rozdrobnione będą miały wyższy indeks glikemiczny (dlatego lepszym wyborem będą np. owoce w całości niż smoothie albo koktajl)
- produkty nie powinny być nadmiernie rozgotowane, ponieważ to również podnosi ich indeks glikemiczny
- węglowodany najlepiej spożywać razem ze źródłem białka i tłuszczu. Tak skomponowany posiłek będzie miał niższy ładunek glikemiczny.
Zalecanym modelem żywienia przy PCOS jest dieta Low IG, która opiera się na produktach o niskim lub średnim indeksie glikemicznym. Jest to duże ułatwienie dla osób, które powinny unikać posiłków o wysokim IG. Zróżnicowana, bogata w świeże owoce i warzywa dieta pomoże zredukować objawy PCOS i tym samym zminimalizować ryzyko pojawienia się zaburzeń będących jego następstwem. Nasi eksperci dietetyczni przygotowali zbilansowaną i pełnowartościową dietę o niskim IG, którą śmiało można polecić osobom chorującym na PCOS.
Suplementacja:
Zmagając się z PCOS, warto włączyć pewną suplementację ukierunkowaną na nasze cele. Najbardziej pomocne są:
- inozytol, który poprawia wrażliwość insulinową
- kwas DHA, który ma działanie przeciwzapalne i poprawia profil lipidowy
Jak żyć z PCOS?
Zespół policystycznych jajników nie jest chorobą całkowicie wyleczalną. Jak żyć z tą chorobą? Dzięki odpowiedniej terapii oraz diecie, PCOS nie musi być uciążliwym problemem, a jego objawy nie są tak dokuczliwe. O czym przede wszystkim należy pamiętać?
Aby zminimalizować objawy PCOS, wskazana jest regularna aktywność fizyczna oraz ograniczenie używek, np. w postaci alkoholu lub papierosów. Jest to ważne z tego względu, że mogą one powodować zwiększenie produkcji męskich hormonów. Dodatkowo bardzo ważne jest, aby wprowadzić zbilansowaną i dopasowaną do indywidualnych potrzeb dietę.
Pacjentka chorująca na PCOS powinna być pod stałą kontrolą lekarza, który opracuje optymalny program leczenia., a w razie takiej konieczności, zaleci również wprowadzenie odpowiednich leków.
Pomimo tego, że zespołu policystycznych jajników nie da się wyleczyć całkowicie, życie z tą chorobą nie musi być uciążliwe.
