Dieta GAPS i jej główne założenia

Obecnie coraz częściej słyszy się o tym, że jelita to drugi mózg. To stwierdzenie, które bywa często przytaczane przez lekarzy, dietetyków i specjalistów do spraw żywienia. Liczne badania potwierdziły, że układ pokarmowy wykonuje szereg skomplikowanych procesów. To właśnie w jamie brzusznej znajduje się olbrzymia liczba neuronów i komórek glejowych tworzących bogatą sieć, która oddziałuje na pracę innych narządów. Co kryje się więc pod terminem zespołu psychologiczno-jelitowego? A wreszcie – czym jest dieta GAPS i jaki ma wpływ na pracę mózgu? Odpowiedź znajdziesz w poniższym artykule!

Co znajdziesz w artykule?

Czym jest zespół psychologiczno-jelitowy GAPS?

Koniec lat 90. XX wieku to przełom nad badaniami dotyczącymi wpływu diety na kondycję psychologiczną człowieka. W 2004 roku ukazała się książka, która zrewolucjonizowała dotychczasowe myślenie na temat żywienia, zwracając szczególną uwagę, że to, co jemy, ma wpływ na kondycję naszych narządów, co w dalszej perspektywie może oddziaływać na procesy psychiczne czy neurologiczne. Dietetyk Natasha Campbell-McBride zauważyła zależność między kondycją jelit a sprawnością psychologiczną i psychiczną swoich pacjentów. Ta obserwacja pozwoliła wysnuć wniosek, że duża grupa zaburzeń psychologicznych ma związek z chorymi jelitami.

Na podstawie wieloletnich badań i pracy z pacjentami dietetyk opracowała specjalny system żywienia, którego głównym celem stała się troska o kondycję jelit i włączenie do diety produktów mających pozytywny wpływ na ich funkcjonowanie. Podłoża zespołu psychologiczno-jelitowego GAPS, czyli schorzenia natury psychicznej ściśle powiązanego ze sposobem odżywiania, zaczęto upatrywać w zaburzeniach mikroflory jelitowej. Prowadzone badania i obserwacje przyczyniły się do opracowania autorskiego sposobu żywienia skupionego na zdrowiu jelit. To właśnie dieta GAPS zrewolucjonizowała dotychczasowe podejście do chorób takich jak: autyzm, ADHD, dysleksja, schizofrenia, zaburzenia lękowe i obsesyjno-kompulsywne. Należy jednak pamiętać, że żywienie wspiera proces leczenia, jednak nie zastępuje leczenia farmakologicznego. Stosowanie diety GAPS powinno być więc traktowane jako forma zwiększenia skuteczności terapii.

Etapy diety GAPS

Dieta GAPS została podzielona na 6 etapów. Jej celem jest wyłączenie wielu produktów spożywczych z diety, a skupienie się na spożywaniu ograniczonej ilości produktów z listy. Jadłospis stworzony na podstawie założeń diety GAPS opiera się na wykluczeniu wszystkich źródeł węglowodanów z diety. W praktyce oznacza to tyle, że w jadłospisie nie znajdziemy makaronu, białego pieczywa czy ryżu. Początkowe założenia są bardzo restrykcyjne, ale wraz z upływem czasu do naszego codziennego menu możemy włączać kolejne produkty.

W całym cyklu możemy wyszczególnić 6 etapów diety GAPS, które należy ściśle przestrzegać w celu osiągnięcia zamierzonych efektów:

  • etap 1 – oczyszczenie organizmu. Przez około 5 do 7 dni zalecane jest spożywanie rosołu gotowanego na mięsie, kościach i tłuszczu zwierzęcym. Zupa powinna być przygotowywana bez makaronu. Domowe wywary mięsne działają regenerująco na błonę śluzową jelit, dlatego jest to jeden z ważniejszych produktów stosowanych w diecie GAPS. Pod koniec tygodnia do diety można włączyć sok z kiszonek.
  • etap 2 – bazuje na rosole, jednak jest to również odpowiedni czas na to, aby do diety włączyć duszone warzywa, kiszonki i surowe żółtka jajek.
  • etap 3 – to kontynuacja pokarmów z poprzedniego etapu. Do jadłospisu można dodać produkty takie jak: awokado, gotowane i smażone jaja, tłuszcze roślinne i zwierzęce oraz bezzbożowe naleśniki.
  • etap 4 – zakłada wprowadzenie gotowanego lub pieczonego mięsa, bezzbożowego pieczywa oraz soków warzywnych.
  • etap 5 – dopuszcza wprowadzenie do diety gotowanych owoców – np. jabłka oraz surowych warzyw.
  • etap 6 – to moment, w którym wszystkie pokarmy są dobrze tolerowane. Stopniowo można wprowadzać surowe owoce oraz miód.

Dieta GAPS – założenia i efekty stosowania diety

Podczas stosowania diety GAPS należy bezwzględnie unikać sacharozy, laktozy i skrobi – nie tylko przez okres trwania diety, ale i dłuższy czas. Powrót do dawnych przyzwyczajeń może skutkować zaostrzeniem dolegliwości chorobowych. Podstawą diety jest rosół, który działa pozytywnie na kondycję jelit i pozwala odbudować ich naturalną barierę ochronną, odpowiadającą za produkcję witamin z grupy B, K, a także substancji odpowiedzialnych za zwalczanie patogenów. Dobrze prowadzona dieta kształtuje zdrowe nawyki żywieniowe. Jadłospis bazujący na małej ilości cukru i węglowodanów prostych ma wpływ na poprawę psychofizyczną pacjenta.

Jak skomponować jadłospis oparty o zasady diety GAPS?

Zastanawiasz się, jak powinien wyglądać przykładowy jadłospis diety GAPS? Warto mieć na uwadze, że wszystko zależy od tego, na jakim etapie diety jesteśmy. Jeśli nasza przygoda z tym sposobem żywienia rozpoczęła się jakiś czas temu, to możemy pozwolić sobie na większą swobodę w doborze produktów.

Jak powinno wyglądać przykładowe menu oparte o założenia diety jelitowej?

  • Śniadanie: sok owocowo-warzywny lub kefir,
  • Drugie śniadanie: naleśniki bezzbożowe polane masłem i miodem,
  • Obiad: rosół na wywarze z mięsa i kości – bez makaronu,
  • Podwieczorek: jogurt naturalny lub kefir z owocami,
  • Kolacja: zupa warzywna krem na bazie rosołu + porcja gotowanego mięsa

Zespół psychologiczno-jelitowy GAPS to temat, który wciąż poddawany jest wielu analizom. Jedno jest pewne- to, co jemy, ma wpływ na to, jak się czujemy. Troska o stan jelit może mieć więc przełożenie na ogólną kondycję psychiczną, wzrost odporności i dobrego samopoczucia. Pamiętaj o tym!

Sprawdź również naturalne probiotyki występujące w diecie, które warto włączyć do swojego jadłospisu.